Jak już napisałem w poprzednim wpisie (link), dane i big data mogą bardzo pomóc w zwalczaniu pandemii. Dane od operatorów komórkowych zostały wykorzystane w walce z pandemią w Korei Południowej i Chinach. W Korei Południowej od ostatniej epidemia wirusa MERS w 2015 roku zmieniono prawo, które pozwala na śledzenie przemieszczania się obywateli w czasach zagrożenia zdrowia dla całego społeczeństwa.

Instytut Matematyki z Uniwersytetu Oksfordzkiego opublikował własnie ciekawy dokument: Mobile phone data and Covid-19 – missing an opportunity? Opisano w nim możliwości wykorzystania danych pochodzących od operatorów komórkowych w celu zwalczania rozprzestrzeniania się pandemii.

Opisano w nim też przypadki formowania się rządowych zespołów w Belgii i Hiszpanii. Poniżej krótkie podsumowanie pochodzące z ww. dokumentu.

W Belgii w dniu 13 marca 2020 r. Minister Zdrowia i Minister Telekomunikacji i ds Prywatności powołali grupę zadaniową “Data Against Corona“, która zgromadziła cztery rodzaje podmiotów:

• przedstawicieli z ministerstw
• dostawców danych, takich jak operatorzy sieci komórkowych i Sciensano (tj. krajowy dostawca danych zdrowotnych),
• operacyjny zespół ekspertów (np. eksperci od danych – data science, eksperci z zakresu rozprzestrzeniania się epidemii oraz przedsiębiorców i startupy z sektora cyfrowego)
• komitet ds etyki oraz ds prywatności

Celem grupy zadaniowej było spłaszczenie krzywej epidemii, poprzez połączenie danych lokalizacyjnych i epidemiologicznych, dla ukierunkowanych przypadków użycia (np. minister zdrowia musi monitorować ograniczenie mobilności w następstwie krajowych środków zapobiegawczych, musi przewidzieć gdzie wirus może się rozmnażać w celu przydzielenia zasobów i środków).

Zespoły Ministra Zdrowia uszeregowały pod względem ważności kwestie, które byłyby najbardziej pomocne, a następnie zespół zadaniowy zebrał i przeanalizował odpowiednie dane oraz sformułował wyniki jako użyteczne informacje.

Aby skutecznie wspierać władze publiczne, grupa zadaniowa została zbudowana w oparciu o poniższe czynniki sukcesu:

• wyraźny mandat od rządu, z aktywnym udziałem osób z ministerstw
• scentralizowany, multidyscyplinarny zespół, który ma udokumentowane doświadczenie z innych epidemii (np. Ebola, Zika) i może wykorzystać swoje modele w sposób zwinny
• ramy prawne i techniczne gwarantujące zachowanie prawa do prywatności (belgijski urząd ochrony danych osobowych wstępnie zezwolił na przeprowadzenie analiz przed rozpoczęciem działań związanych z przetwarzaniem danych)
• pętle sprzężenia zwrotnego (czyli informacja zwrotna tzw a popularnie “feedback”), w których organy publiczne stale klasyfikują przypadki użycia według ważności, potwierdzają, jakie informacje muszą być przekazywane codziennie i łączą wyniki z innymi grupami zadaniowymi wspierającymi krajową komórkę kryzysową (np. grupa zadaniowa ds. alokacji zasobów)

W przykładzie Belgii władze publiczne przyjęły podejście “privacy-first”: przypadki użycia zostały uszeregowane pod względem skuteczności i wpływu na prywatność. Na podstawie otrzymanej macierzy grupa zadaniowa uszeregowała pod względem ważności pierwszą falę przypadków użycia w oparciu o anonimowe i zagregowane dane wyjściowe. Grupa zadaniowa ściśle monitorowała rozwój choroby i przygotowała podstawy dla przypadków użytkowych, które wymagają silniejszego kompromisu między skutecznością a prywatnością (tj. przetwarzania danych o większej ziarnistości / dokładności).

Podobna grupa zadaniowa została utworzona w Hiszpanii 23 marca, poczynając od pilota w regionie Walencji, który ma być dalej rozszerzony na resztę terytorium.

Polecam zapoznać się z całym dokumentem: Mobile phone data and Covid-19 – missing an opportunity? przygotowanym przez osoby z następujących organizacji i firm

• ELLIS, the European Laboratory for Learning and Intelligent Systems
• Data-Pop Alliance (USA, Colombia, Mexico, Senegal and Spain)
• OPAL Project
• University of Vienna, Austria
• Rosa, Belgium
• Fondazione Bruno Kessler, Italy
• University of Oxford, UK
• Telefonica, Spain
• OdiseIA, Spain
• University of Turin, Turin, Italy
• ISI Foundation, Italy
• INSERM, Sorbonne Université, Pierre Louis Institute of Epidemiology and Public Health, Paris, France
• Orange Group, France
• World Bank, Washington DC, USA
• Freie University, Berlin, Germany
• Technical University of Denmark, Copenhagen, Denmark
• Banco Bilbao Vizcaya Argentaria, Madrid, Spain
• Massachusetts Institute of Technology, Cambridge, USA
• Harvard University, Cambridge, USA
• Dalberg Data Insights, Belgium
• Utrecht University, The Netherlands
• Aalto University, Finland
• Northeastern University, Boston, MA, USA
• The GovLab, New York University, USA
• Corresponding author: [email protected]

Rekomendacje dla naszego rządu:

1. Powołanie podobnego zespołu, który przeanalizuje i sprawdzi możliwości analizowania danych. Ważne jest aby zespół składał się nie tylko z przedstawicieli Ministerstwa Cyfryzacji, Ministerstwa Zdrowia, przedstawicieli operatorów komórkowych czy UODO, ale by w skład zespołu weszli eksperci z zakresu modelowania danych (data scientist) np. Dominik Batorski, eksperci z zakresu prywatności tacy jak Fundacja Panoptykon czy Fundacja ePaństwo, jak również startupowcy odpowiedzialni za aplikacje które wykorzystują bigdata np. QPONY.
2. Zmiana prawa (jeśli konieczna), w zgodzie z RODO, które pozwoli na podobne działania w kraju. Zwracam uwagę że wielu operatorów pomaga rządom w europie (link)

Dziękuję @Kowalskijanpl za inspirację.