Play – startuje z 5G

W styczniu 2020 spółka P4, operator sieci Play jako pierwszy w Polsce uruchomił komercyjnie siec 5G (link). Play wykorzystuje do tego obecne częstotliwości z pasma 2100 (tzw. pasmo n1),w którym ma 5+15 MHz, które od lutego jest współdzielone pomiędzy 5G i LTE.

Play uruchomił w Trójmieście 5G na 100 nadajnikach. Od marca 2020 r. sieć 5G Play dostępna jest w 16 miastach na 500 stacjach bazowych, czyli obejmuje 5 największych metropolii i 11 mniejszych miejscowości. Zasięg technologii najnowszej generacji obejmuje Warszawę, Kraków, Wrocław, Gdynia, Gdańsk, a także miejscowości turystyczne, Sopot, Augustów, Zakopane, Szczyrk, Bukowina Tatrzańska, Karpacz, Giżycko, Władysławowo, Mrągowo, Kołobrzeg, Ustka. Wdrożenie zrobione jest w trybie NSA (non-standalone) czyli współdzielony jest szkielet sieci dla LTE i 5G.

Play w ofercie na dzisiaj tylko kilka smartfonów 5G ready – Huawei Mate Xs, Xiaomi Mi 10 5G, Samsung Galaxy S20 Ultra 5G, LG V60 ThinQ, 5G Huawei P40 PRO. Patrząc na współdzielenie pasm, można być pewnym, że sieć 5G nie osiągnie wysokich przepływności o których często każdy z nas słyszał. Nie spodziewajmy się rewolucji.

Plus startuje z 5G

Z kolei 11 maja 2020, Plus jako drugi uruchomi sieć 5G w Polsce. Marketingowo pierwszy, ale tylko w paśmie 2600MHz (tzw. n38) (link) Zresztą pierwszy i ostatni bo nikt inny nie ma pasma n38. Sieć 100 nadajników będzie działać na obszarze 7 polskich miast – Warszawy, Gdańska, Katowic, Łodzi, Poznania, Szczecina i Wrocławia. Drugim etapem rozwoju 5G Plusa w Polsce będzie objęcie zasięgiem 5G całej Warszawy oraz okolicznych miejscowości, gdzie powstanie ponad 600 dodatkowych stacji 5G.

Plus wykorzysta do świadczenia usług 50MHz, która ma w posiadaniu dzięki Aero2. To spółka z grupy Cyfrowego Polsatu z pasmem z zakresu 2570-2620 MHz (tryb TDD). Ostatnio spółka wykorzystywała 20MHz z 50MHz do LTE 2600TDD. Wykorzystanie pełnych 50MHz pozwoli uzyskać lepsze przepływności w sieci Plus niż w Play. Tak jak w przypadku Play, wdrożenie zrobione jest w trybie NSA (non-standalone) czyli współdzielony jest szkielet sieci dla LTE i 5G. Plus nie będzie mógł użyć pełnych 50MHz, gdyż nad i pod pasmem są pasma FDD i należy stworzyć guard band. Dlatego Plus uruchomi tylko 40 MHz oraz wykorzysta tylko 4T4R (czyli 4x4mimo). Na rynku przypomnę są już 32T32R a nawet 64!

Aero2 ma pasmo od 2009 r. Spółka początkowo miała wybudować do końca 2012 r. sieć LTE2600 TDD i dotrzeć do 25% populacji Polski. warunki mówiły wręcz o co najmniej 200 gminach gdzie ma działać sieć. W 2014 r. zasięg LTE2600TDD miał wynieść 50 proc. populacji, a stacje trafić do minimum 400 gmin.

Aero2 nie zrealizowało tych zobowiązań. Na koniec 2014 r. spółka miała jedynie 119 pozwoleń radiowych, ale większość z nich miała w województwie podkarpackim, gdzie Aero2 realizowała budowę sieci z wykorzystaniem środków Unii Europejskiej. W roku 2015 po negocjacjach z UKE zmieniono terminy dotyczące zasięgu sieci. Przesunięte o 2 lata, ale znowu nie zostały przez spółkę dotrzymane. Po drugiej rundzie negocjacji z UKE Aero 2 nie musi, ale może budować sieć LTE2600 TDD. Gdyby spółka się na to zdecydowała, to w 3 lata od momentu, gdy sieć zasięgiem trafi do 50% populacji, operator przestać oferować Bezpłatny Dostęp do Internetu (BDI).

Opisane perypetie Aero2 (CP) od 2009 roku pokazują, że do 2020 nie opłacało się budować sieci pod internet w paśmie 2,6GHz TDD. Zobaczymy czy 5G to zmieni.

Bardzo mała dostępność urządzeń w sieciach 5G dostępnych w Polsce

Dla wszystkich pasm 5G, ogłoszono już ponad 250 urządzeń, chipsetów czy IoT. Nie wszystkie są dostępne, gdyż to tylko modele ogłoszone. Nie wszystkie będą też działać w Polsce, bo operatorzy nie mają w posiadaniu najpopularniejszych na świecie częstotliwości.

z czego 38% stanowią smartfony (około 100 sztuk).

Gdyby spojrzeć na dostępność urządzeń na styczeń 2020 to widać, że urządzeń w pasmie n1 (play) jest znacznie więcej od pasma n38 (plus). Jednak i tak mało.

Na kwieceń to zestawienie wygląda ciut lepiej.

Z bazy phonedb.net wynika, że jest 126 urządzeń wspierających pasmo N1 (pasmo 5G Play, Orange, T-Mobile na 2100 MHz) vs 13 smartfonów w paśmie n38 (5G Plusa 2600 TDD ).

Wyciągając dzisiaj dane z GSA dla plusowego pasma n38 widać następujące urządzenia:

Vendor	Model	Form Factor	Chipsets
Fibocom	FG150-AE	Module	Qualcomm Snapdragon X55
Huawei	5G CPE 2.0 Outdoor Sub 6 GHz	Outdoor CPE	Huawei Balong 5000
Huawei	Mate 30 5G	Phone	Huawei Kirin 990 5G
Huawei	Mate 30 Pro 5G	Phone	Huawei Kirin 990 5G
Huawei	Mate 30 RS Porsche Design	Phone	Huawei Kirin 990 5G
Huawei	Mate Xs	Phone	Huawei Kirin 990 5G
Huawei	P40 5G	Phone	Huawei Kirin 990 5G
Huawei	P40 Pro Plus 5G	Phone	Huawei Kirin 990 5G
Huawei	5G CPE Pro 2 (H122-373)	Indoor CPE	Huawei Balong 5000
Huawei	P40 Pro 5G (ELS-NX9)	Phone	Huawei Kirin 990 5G
Huawei	P40 Pro 5G (ELS-N04)	Phone	Huawei Kirin 990 5G
Huawei	5368X	Outdoor CPE	Huawei Balong 5000
Oppo	5G CPE Omni	Indoor CPE	Qualcomm Snapdragon X55
Realme	X50 Pro 5G (Europe)	Phone	Qualcomm Snapdragon 865
Sierra Wireless	AirPrime EM9190	Module	Qualcomm Snapdragon X55

11 na 15 urządzeń/chipsetów to Huawei. Z 15 ww. elementów, 9 to smartfony, 4 routery (2 zewnętrzne, 2 do domu) i 2 moduły.

Nadal jednak urządzeń jest mniej jak w pasmach najbardziej popularnych – n77-n79, a szczególnie paśmie n78. Niektóre z tych pasm są przedmiotem ogłoszonej, ale i zawieszonej aukcji na 5G. Póki więc operatorzy nie kupią pasm popularnych w 5G, to nie ma co oczekiwać rewolucji i niesamowitych przepływności. By operatorzy mogli kupić pasmo to muszą się skończyć nocne wrzutki (link1, link2) w sejmie i pilnie powinna zostać wznowiona, lub uruchomiona na tych samych warunkach, aukcja 5G. Bez tego nie ma co marzyć o szybkich sieciach 5G w Polsce. Widać jak na dłoni jak wiele zależy do dobrej polityki rządu.

Orange i T-Mobile w blokach

Jeśli spojrzeć na pozwolenia na 5G (dane z uke na 03.03,2020) to widać, że najwięcej pozwoleń miał Play (ponad 700) w paśmie 2100MHz, a tuż za nim Orange i T-Mobile. Plus miał najmniej pozwoleń co w dobie COVID-19 sprawia, iż gdyby Orange i T-Mobile zdecydowali się na start sieci to Plus miałby ją najmniejszą. Urzędnicy w samorządach nie działają “najlepiej” w czasach COVID-19, ciężko też zrobić testy, pomiary PEM i odebrać stacje. W gruncie rzeczy mamy znaczące opóźnienia z powodu administracji. Swoje robi też nowa metodyka pomiarów, która jest niejasna i bardzo restrykcyjna. W konsekwencji, w praktyce operatorzy wcale nie skorzystają z pełnego podniesienia norm PEM, a jedynie w kilkudziesięciu procentach (!). To kolejny element do poprawy.

Kolegium ds. cyberbezpieczeństwa. Ale po co?

Swoją drogą to uruchomienie sieci 5G przez operatorów w Polsce pokazuje całkowity bezsens pomysłu Ministerstwa Cyfryzacji w zakresie cyberbezpieczeństwa. Ministerstwo zaproponowało, by Prezes UKE przy tworzeniu dokumentacji aukcyjnej zasięgnął opinii Kolegium ds cyberbezpieczeństwa. W ten sposób Prezes mógłby umieścić w decyzji rezerwacyjnej dla pasma 3.X GHz, specjalne zapisy. W mojej ocenie narusza to neutralność technologiczną.Co więcej, dzisiejsze już uruchomione 5G takiej opinii mieć nie musiało i nie musi. By zachować spójność Min. Cyfryzacji powinno, jeśli musi, regulować bezpieczeństwo sieci 5G poprzez rozporządzenie (obecnie w konsultacji po raz 3!). Tutaj miejmy nadzieję, nie dojdzie do nowych bezsensownych wrzutek amerykańskich pomysłów na Open Ran (link). Bezsensownych, gdyż rozwiązania te jeszcze nie są masowo dostępne dla operatorów, co w czasach już budowy sieci 5G, całkowicie mija się z celem. Docelowo bezpieczeństwo powinno być regulowane ustawą.