To kolejny wpis z serii jedna sieć w ramach której analizuję modele budowy jednej sieci. Na Białorusi działa jedna sieć hurtowa dla technologii 4G LTE. W związku z tocząca się dyskusją o jednej sieci w Polsce postanowiłem się jej przyjrzeć. Szczególnie dlatego, że model stosowany na Białorusi jest najbliższy temu, jaki jest dyskutowany w Polsce.

Wnioski:

1. Budowa jednej narodowej sieci okazała się porażką
2. Zasięg sieci stanowi jedynie 8% powierzchni kraju. Sieć nie pokrywa dróg, linii kolejowych czy autostrad. Sieć dociera do 76% populacji, jst dostępna głównie w ośrodkach miejskich powyżej 50 tysięcy mieszkańców. W tym samym czasie komercyjne sieci Velcom (Telekom Austria) czy MTS na Białorusi pokrywają blisko 100% kraju.
3. Sieć hurtowa oferuje usługi trzem operatorom – rosyjskiemu MTS Belarus, austriackiemu A1 Belarus (poprzednio VELCOM) i tureckiemu Belarusian Telecommunications Network (BeST, life:))
4. Sieć hurtową cechuje mała liczba nadajników oraz niska jakość sieci
5. Wykorzystano sprzęt trzech dostawców (Ericsson, Huawei, Nokia) w sieci szkieletowej i radiowej.
6. Nie ma agregacji pasma rządowego z pasmami operatorów komercyjnych
7. Jedna sieć nie jest wykorzystywana przez służby państwowe (PPDR)
8. Monopolizacja rynku i udział państwa doprowadził do sytuacji w której operatorzy komórkowi starają się świadczyć usługi, również 4G LTE, w innych pasmach.

Spółka BeCloud

Spółka BeCloud, a właściwie Belarusian Cloud Technologies powstała 19 grudnia 2012 roku.

W spółce 51% udziałów posiada państwo poprze spółkę National Data Peering Center, a 49% udziałów posiada rosyjski przedsiębiorca Konstantin Nikolaev. Przedsiębiorca jest współwłaścicielem N-Trans oraz Globtrans – największego prywatnego kolejowego przewoźnika w Rosji, regionie CIS i krajach bałtyckich. Oligarcha urodzony w 1971 roku, którego majątek wycenia się na 1,2 mld dolarów, współpracuje z osobami z najbliższego kręgu Vladimira Vladimirovich’a Putina. Konstantin Nikolaev w roku 2011 był 111 najbogatszym człowiekiem w Rosji. Jego syn Andrey Nikolaev był wolontariuszem w kampanii prezydenckiej Donalda Trumpa w 2016 roku.

Zakres działania beCloud można scharakteryzować następująco:

• promocja inicjatyw w sektorze ICT – w Polsce NASK
• dystrybucja kluczy i kart kryptograficznych do podpisu kwalifikowanego – w Polsce PWPW
• budowy data center i wykorzystania usług chmurowych przez rząd (State Data Processing Center) – w Polsce rządowy WIP, Operator Chmury Krajowej oraz sieć naukowa Pionier i NASK
• budowy sieci szkieletowej opartej na DWDM w światłowodach oraz IP/MPLS (sieć Unified State Data Transmission Network – USDTN) – w Polsce państwowa spółka Exatel

W 2013 spółka została wybrana do oferowania 4G LTE w modelu hurtowego operatora, któremu przekazano częstotliwości, aż z trzech zakresów. BeCloud nie może świadczyć usług na rynku detalicznym.

Częstotliwości

Rząd stworzył spółkę jako PPP, gdyż rząd nie posiada środków finansowych, ani know how. Głównym wkładem były częstotliwości.

Rząd białoruski w 2013 roku poprzez regulatora BelTA przyznał spółce na 15 lat częstotliwości. Rząd mógł tak zrobić, gdyż nie jest członkiem Unii Europejskiej, która nakazuje dystrybucję pasma w aukcji/przetargu do operatorów.

Rząd przyznał spółce następujące częstotliwości z trzech zakresów tworząc kompletną sieć:

• LTE-FDD-800 – 10 MHz – pasmo pojemnościowe
• LTE-FDD-1800 – 20MHz – pasmo miejskie – (1710MHz-1730MHz/1805MHz-1825MHz)
• LTE-FDD-2600 – 20+15MHz – pasmo pojemnościowe (2530MHz-2565MHz/2650MHz-2685MHz)

Pasma 1800 i 2600 są zagregowane. Do stycznia 2020 pasmo 800MHz nie było wykorzystywane, co ma się jednak wg BeCloud zmienić.

Spółka łącznie posiada pasmo aż 65 MHz (lub inaczej – w dupleksie z uwagi na uplink i downlik – łącznie 130 Mhz).

Co ważne niemożliwa jest agregacja pasma będącego w posiadaniu spółki BeCloud z innym pasmem operatora komórkowego (np. 900 MHz). To jeden z powodów dla których sieć 4G LTE ma słaby zasięg (więcej o zasięgu poniżej).

Budowa sieci, zasięg i jakość sieci

Testy sieci LTE-Advanced spółka beCloud rozpoczęła w 2013 roku wraz z rosyjskim MTS i firmą Huawei. Sieć komercyjna ruszyła dwa i pół roku później – dokładnie 17 grudnia 2015 roku, tylko w Mińsku. W kolejnych latach rozbudowywano stopniowo zasięg na bazie zamówień od komercyjnych operatorów.

Po 5 latach budowy, obecnie sieć obejmuje głównie ośrodki miejskie – 177 miejscowości na Białorusi, z których każda liczy co najmniej 50 tysięcy osób.  Jedynie 76% ludności Białorusi ma możliwość korzystania z usług 4G LTE, a w zakresie powierzchni – jedynie 8% powierzchni kraju (!). Sieć nie pokrywa autostrad, dróg i ważnych społecznie obiektów. Sieć 4G LTE nie jest dostępna na wsiach co przecież normalnie jest jednym z argumentów za budową wspólnej sieci, właśnie na terenach słabo zurbanizowanych, gdzie biznes plan nie pozwala na inwestycje.  W tym samym czasie komercyjne sieci Velcom (Telekom Austria) czy MTS na Białorusi pokrywają blisko 100% kraju.

Obecnie sieć beCloud tworzy jedynie 2090 stacji.

Warto zestawić to z Polską. Białoruś posiada powierzchnię 207 595 km2. Polska 312 679 km2. Gdyby przełożyć liczbę stacji na Białorusi na Polskę, uwzględniając przy tym współczynnik powierzchni krajów, to tak jakby w Polsce działało jedynie 3166 stacji bazowych. Dzisiaj wielu operatorów w Polsce posiada 10 tysięcy stacji bazowych. Innymi słowy w Polsce działa ponad 3 razy więcej stacji w stosunku do liczby stacji z Białorusi.

Można zatem stwierdzić, że pod względem zasięgu sieci, sieć BeCloud jest bardzo słaba i zapewnia łączność głównie w miastach, mimo że spółka posiada pasmo pojemnościowe.

Podobnie słabo wyglądają przepływności. Wg danych z serwisu Speedtest firmy Ookla

• W jakości sieci mobilnych Białoruś zajmuje 109 miejsce (średnia przepływność 16,33 Mbps), podczas gdy Polska zajmuje 54 miejsce (średnia przepływność 33,45 Mbps)
• W jakości sieci stacjonarnych Białoruś zajmuje 56 miejsce na świecie (50,94 Mbps) podczas gdy Polska zajmuje 30 (92 Mbps)

W roku 2019 wytransferowano łącznie 280 petabajtów. Jako ciekawostkę dodam, że w samej sieci Play w Polsce wytransferowano ponad 288 petabajtów w 2019 roku.

Dostawcy sprzętu

Dostawcami sprzętu jest Ericsson, Huawei oraz Nokia Siemens Network.

Do partnerów biznesowych spółki można zaliczyć:

Posiadane aktywa

Spółka BeCloud nie posiada masztów ani wież telekomunikacyjnych. Spółka ma własną sieć szkieletową z dostępem do międzynarodowych punktów styku. By zapewnić łączność sieci szkieletowej z antenami (tzw. backhauling) beCloud dzierżawi łączność od operatorów komórkowych.

Spółka posiada sieć szkieletową poprzez którą przenoszone jest od 35% do 40% połączeń głosowych w Białorusi.

Model Biznesowy

Spółka założona na prawie białoruskim, w której 51% posiada państwo, a 49% posiada rosyjski oligarcha.

Spółka beCloud jest operatorem hurtowym i sama nie świadczy usług na rynku komórkowym. Cena zakupu pojemności sieci negocjowana jest indywidualnie pomiędzy BeCloud, a operatorem komórkowym . Ceny nie są podawane do publicznej wiadomości. Co bardzo ważne, BeCloud buduje sieć na bazie środków finansowych otrzymanym w ramach umowy hurtowej od operatora komórkowego. To może być jeden z powodów złego zasięgu sieci – prawdopodobnie niski popyt konsumentów nie przełożył się na złożenie zamówień operatorów u BeCloud. BeCloud nie mając środków nie buduje sieci.

Sieć hurtowa oferuje usługi dla trzech operatorów: rosyjskiego MTS Belarus, austriackiego A1 Belarus (poprzednio VELCOM) i Belarusian Telecommunications Network (BeST, life:)) – który w 80% należy do tureckiego Turkcell

Sieć 5G w Białorusi

Po fiasku budowy jednej sieci 4G LTE rząd zastanawia się jak zrealizować sieć 5G. Na stole obecnie rozważanych jest szereg scenariuszy, od budowy sieci 5G w modelu dystrybucji pasma do operatorów (zalecane przez MTS lub A1) przez budowę sieci 5G z jednym z operatorów. Operator turecki Turkcell, w 80% właściciel BTS Life, złożył w 2018 roku propozycję zacieśnienia współpracy między Białorusią i Turcją proponując wspólną budowę sieci by zmonopolizować rynek i wypchnąć z rynku dwóch pozostałych operatorów z Austrii i Rosji. Żadna decyzja nie została podjęta. Na razie dokonano testy 5G z firmą Huawei i Ericsson.